چکیده :
- پایان نامه ای که فراروی شما قرار دارد به بررسی جرایمی که ممکنست جانبازان، ایثارگران و اعضای خانواده های شهدا مرتکب شوند اختصاص یافته است. به این منظور ابتدا به پیشگیری از جرم به معنای وسیع آن شامل اقدام های کیفری و غیرکیفری پرداخته ایم، سپس مفهوم پیشگیری را از طریق : حذف یا محدود کردن عوامل جرم زا، و مدیریت مناسب نسبت به عوامل محیطی و اجتماعی، مطرح نموده ایم. در ادامه پیشگیری از جرم از دیدگاه دین مبین اسلام – قوانین موجود و سایر موارد مربوطه مدنظر قرار گرفته است.
بدیهی است که تعریف بزه و جرم و بزهکاری در رویکردهای مختلف و نیز بررسی انواع آسیب ها و جرایم اجتماعی، مانند سرقت، کلاهبرداری، تخلفات رانندگی و غیره در بخشهای مناسب مورد مداقه و بررسی قرار گرفته اند. ضمن اینکه علاوه بر تعاریف علل و انگیزه های وقوع جرایم و راهکارهای پیشگیری و کاهش آنها نیز در جای مناسب خود بررسی شده است. و البته دیدگاه های جامعه شناسان در خصوص علل تحقیق جرم و عوامل موثر در آن نیز مورد استفاده ما قرار گرفته است.
پیشگیری از جرم علاوه بر اینکه ازمنظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران لحاظ شده، دیدگاه کنگره های سازمان ملل متحد نیز مدنظر قرار گرفته و در ادامه علل تحقق جرم و نظریه های جامعه شناختی بررسی شده اند.
مطالبی که در رابطه با استخدام جانبازان، احقاق حقوق ایثارگران، کنترل قوانین و مقررات از نظر شورای نگهبان قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان عدالت اداری ارائه گردیده و سپس به تعدادی از قوانین مرتبط با بحث از جمله قانون حمایت از حقوق معلولان – لایحه جامع خدمات رسانی به ایثارگران نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
در این مقاله مقایسه ای تطبیقی از ارائه خدمات به ایثارگران در ایران و چند کشور دیگر جهان به عمل آمده و برحسب ضرورت از ابزارهای آماری از جمله جدول ونمودار نیز استفاده شده است.
نهایتاً تسهیلات رفاهی، امور آموزشی – بهداشت و درمان و مسکن ایثارگران، جانبازان، خانواده شهدا مورد بحث قرار گرفته و در انتها نتیجه گیری شامل عوامل اجتماعی و غیره ونیز پیشنهادات مربوطه ارائه شده اند.
چکیده ……………………………………………………………………………………………….. ۱
مقدمه :…………………………………………………………………………………….. …….. ۲
بخش اول : تدابیر عام حمایتی و پیشگیری در قلمرو جرائم جانبازان ،ایثارگران و
خانواده شهدا
فصل اول : تدابیر عام پیشگیری……………………………………………………………. ۸
مبحث اول : مفهوم پیشگیری………………………………………………………………… ۸
گفتار اول : مفهوم موسع پیشگیری………………………………………………………… ۹
الف – تدابیر دفاع فردی ………………………………………………………………………. ۹
ب – تدابیر و اقدامات دفاع جمعی ………………………………………………………….. ۹
گفتار دوم : مفهوم مضیق پیشگیری……………………………………………………… ۱۰
مبحث دوم : انواع روشهای پیشگیری…………………………………………………… ۱۱
گفتار اول : پیشگیری کیفری………………………………………………………………….. ۱۲
الف – پیشگیری عام ……………………………………………………………………………. ۱۲
ب – پیشگیری خاص …………………………………………………………………………… ۱۳
گفتار دوم : پیشگیری غیر کیفری…………………………………………………………… ۱۳
مبحث سوم : پیشگیری اجتماعی – وضعی……………………………………………. ۱۴
گفتار اول : پیشگیری اجتماعی……………………………………………………………….. ۱۵
الف – مراقبت مبتنی بر منطقه همسایگی « مراقبت محله ای »…………………….. ۱۵
ب – شیوه های مبتنی بر نهاد اجتماعی…………………………………………………… ۱۶
گفتار دوم : پیشگیری وضعی………………………………………………………………… ۱۸
گفتار سوم : پیشگیری از جرم از دیدگاه اسلام………………………………………. ۱۹
مبحث چهارم : پیشگیری از جرم از دیدگاه قوانین ………………………… …….. ۲۲
گفتار اول : پیشگیری ار جرم و قانون اساسی………………………………………… ۲۲
گفتار دوم : کنگره های پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد…………………….. ۲۶
الف – کنگره اول تا چهارم …………………………………………………………………… ۲۷
ب – کنگره پنجم تا هفتم……………………………………………………………………….. ۲۹
ج – کنگره هشتم تا دهم……………………………………………………………………….. ۳۰
گفتا ر سوم : پیشگیری از جرم و قوانین عادی……………………………………….. ۳۲
گفتار چهارم : پیشگیری از بزهکاری………………………………………………………. ۳۵
الف – استراتژی های خانواده گرا…………………………………………………………. ۳۸
ب – استراتژی های جامعه گرا……………………………………………………………… ۳۹
ج- استراتژی های پایشی……………………………………………………………………… ۴۰
فصل دوم : تدابیر عام حمایتی……………………………………………………………… ۴۱
مبحث اول : تعریف بزهکاری……………………………………………………………….. ۴۱
گفتار اول : تعریف بزه دررویکردهای مختلف…………………………………………. ۴۲
الف – رویکرد حقوقی جرم…………………………………………………………………… ۴۲
ب – رویکرد جامعه شناختی…………………………………………………………………. ۴۳
ج – رویکرد جرم شناسی……………………………………………………………………… ۴۴
گفتار دوم : رویکردها درمورد علل بزهکاری ………………………………………… ۴۶
الف – رویکرد شکل ظاهری………………………………………………………………….. ۴۶
ب – رویکرد ساختار زیستی…………………………………………………………………. ۴۷
ج – رویکرد روانشناختی………………………………………………………………………. ۴۸
د – رویکرد وضعیت اقتصادی………………………………………………………………. ۴۹
ﻫ – رویکرد کنترل اجتماعی…………………………………………………………………… ۵۰
و – رویکرد پیوند افتراقی……………………………………………………………………… ۵۱
ز – رویکرد التقاطی……………………………………………………………………………… ۵۳
مبحث دوم : علل تحقق جرم…………………………………………………………………. ۵۴
گفتار اول : طبقه بندی جامعه شناسان از جرائم………………………………………. ۵۵
الف – جرائم خیابانی …………………………………………………………………………… ۵۵
ب – جرائم یقه سفیدان (جرائم شغلی و صنفی)……………………………………….. ۵۶
ج – جرائم یارانه ای ……………………………………………………………………………. ۵۷
د – جرائم سازمان یافته ……………………………………………………………………… ۵۸
ﻫ – جرائم سیاسی ………………………………………………………………………………. ۵۹
گفتار دوم : عوامل موثر درکژرفتاریهای اجتماعی و جرم………………………… ۶۰
الف – فقدان خانواده …………………………………………………………………………… ۶۱
ب – خشونت در خانواده …………………………………………………………………….. ۶۲
ج – حاشیه نشینی و جرم……………………………………………………………………… ۶۴
د – جرائم خاص زنان………………………………………………………………………….. ۶۵
مبحث سوم : تبیین جامعه شناختی کژرفتاریهای اجتماعی و جرم………….. ۶۶
گفتار اول : نظریه های مربوط به دیدگاه کارکردی………………………………….. ۶۷
الف – نظریه آنومی (بی هنجاری)…………………………………………………………… ۶۷
ب – نظریه فشار ساختاری…………………………………………………………………… ۶۸
ج – نظریه پیوند اجتماعی……………………………………………………………………… ۷۱
گفتار دوم : نظریه های مربوط به دیدگاه تضاد………………………………. ……. ۷۲
گفتار سوم: نظریه های مربوط به کنش متقابل گرایی………………………………. ۷۳
الف – نظریه خرده فرهنگی…………………………………………………………………… ۷۳
ب – نظریه انتقال فرهنگی……………………………………………………………………… ۷۵
مبحث چهارم : انواع تدابیر قانونی حمایتی از معلولین عام ………………………………۷۶
گفتار اول : قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ……………………………………………۷۶
گفتار دوم : جنبه های حمایتی از معلولین عام ………………………………………………..۸۲
بخش دوم : تدابیر خاص حمایتی – پیشگیری در قلمرو جرائم جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا
فصل اول : تدابیر خاص پیشگیری …………………………………………………………. ۸۷
مبحث اول : سرقت………………………………………………………………………………. ۸۷
گفتار اول : تعریف سرقت…………………………………………………………………….. ۸۷
گفتار دوم : علل سرقت…………………………………………………………………………. ۹۱
الف – فقر مالی……………………………………………………………………………………. ۹۲
ب – فقر فرهنگی………………………………………………………………………………….. ۹۲
ج – نابرابری های اجتماعی…………………………………………………………………… ۹۳
د – شهرنشینی و زاغه نشینی……………………………………………………………….. ۹۳
ﻫ – از هم پاشیدگی خانواده…………………………………………………………………… ۹۴
و – معاشرت با دوستان ناباب………………………………………………………………. ۹۴
ز – بیکاری…………………………………………………………………………………………. ۹۵
ح – مهاجرت……………………………………………………………………………………….. ۹۵
گفتار سوم : سرقت در حوزه جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا………….. ۹۷
الف – ارائه جامعه آماری مجرمین حوزه جانبازان، ایثارگران و خانواده شهدا ۹۷
ب – بررسی و تحلیل جرم سرقت در حوزه خانواده شهدا……………………….. ۹۸
ج – راه های پیشنهادی بررسی کاهش جرم سرقت در جامعه (بطور عام)………….. ۹۹
مبحث دوم : خرید و فروش مواد مخدر و اعتیاد به آن …………………………… ۱۰۵
گفتار اول : سیر تاریخی مواد مخدر و اعتیاد………………………………………….. ۱۰۵
الف – سیر تاریخی………………………………………………………………………………. ۱۰۵
ب – تعریف اعتیاد………………………………………………………………………………… ۱۰۸
گفتار دوم : مواد مخدر از دیدگاه جرم شناسی……………………………………….. ۱۱۱
گفتار سوم : جرم اعتیاد و خرید و فروش مواد مخدر در حوزه جانبازان، ایثارگران
و خانواده شهدا………………………………………………………………………………….. ۱۱۴
گفتار چهارم : راههای درمان و پیشگیری اعتیاد……………………………………… ۱۱۶
مبحث سوم: خودکشی…………………………………………………………………………. ۱۱۸
گفتار اول : تعریف خودکشی…………………………………………………………………. ۱۱۹
گفتار دوم : انواع خودکشی…………………………………………………………………… ۱۲۰
الف – خودکشی دگرخواهانه…………………………………………………………………. ۱۲۰
ب – خودکشی خودخواهانه…………………………………………………………………. ۱۲۱
ج – خودکشی ناشی از بی هنجاری ………………………………………………………. ۱۲۱
د – خودکشی جبری…………………………………………………………………….. …….. ۱۲۱
گفتار سوم : علل و انگیزه های خودکشی……………………………………………….. ۱۲۲
الف – خودکشی ناشی از جنون و اختلال روانی……………………………… …….. ۱۲۲
ب – عوامل اجتماعی…………………………………………………………………………….. ۱۲۳
ج – شرایط اقتصادی……………………………………………………………………………. ۱۲۳
گفتا ر چهارم : خودکشی در ایران…………………………………………………………. ۱۲۳
گفتار پنجم : بررسی خودکشی موفق درحوزه جانبازان …………………………. ۱۲۸
مبحث چهارم : سایر جرائم در حوزه جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا……… ۱۳۴
گفتاراول : کلاهبرداری…………………………………………………………………………. ۱۳۵
گفتار دوم : جرم صدور چک بی محل …………………………………………………… ۱۳۶
گفتار سوم : ضرب و جرح ………………………………………………………………….. ۱۳۷
گفتار چهارم : قتل ……………………………………………………………………………….. ۱۳۷
گفتارپنجم: جعل عنوان و اسناد …………………………………………………………… ۱۳۸
گفتار ششم : آدم ربایی ………………………………………………………………………. ۱۳۹
فصل دوم : تدابیر خاص حمایتی……………………………………………………………. ۱۴۳
مبحث اول : امکان اعاده به خدمت جانبازان…………………………………………… ۱۴۳
گفتار اول: استخدام جانبازان………………………………………………………………… ۱۴۳
گفتار دوم : احقاق حقوق ایثارگران………………………………………………………… ۱۴۸
الف – مجلس شورای اسلامی……………………………………………………………….. ۱۴۸
ب – شورای نگهبان……………………………………………………………………………… ۱۴۹
ج – دیوان عدالت اداری………………………………………………………………………… ۱۵۰
د – سازمان بازرسی کل کشور…………………………………………………………….. ۱۵۲
گفتار سوم: سازمانهای حمایتی رزمندگان در جهان……………………….. …….. ۱۵۹
الف – سازمانهای حمایتی در روسیه……………………………………………………… ۱۶۰
ب – امکانات کمیته جانبازان آلمان…………………………………………………………. ۱۶۵
ج – بیمه جانبازان در کره جنوبی…………………………………………………………… ۱۶۶
د – حمایت از مصدومان جنگی در آمریکا………………………………………………. ۱۶۷
گفتار چهارم : مقایسه تطبیقی ارائه خدمات به ایثارگران در ایران و سایر کشورها
………………………………………………………………………………………………………….. ۱۶۹
الف – تسهیلات رفاهی………………………………………………………………………….. ۱۷۱
ب – حقوق و مزایا……………………………………………………………………………….. ۱۷۳
ج – امور آموزشی ……………………………………………………………………………… ۱۷۵
د – بهداشت و درمان…………………………………………………………………………… ۱۷۶
ﻫ – مسکن…………………………………………………………………………………………… ۱۷۷
گفتار پنجم: نمونه هایی ازتعاریف واژه معلولین در دیگر کشورها…………….. ۱۷۸
مبحث دوم: وضعیت معلولین و جانبازان در ایران……………………….. …….. ۱۸۳
گفتار اول : لایحه حمایت از اشتغال معلولین و جانبازان…………………………… ۱۸۵
گفتار دوم : انتظارات برآورده نشده جانبازان و ایثارگران……………………….. ۱۸۹
گفتار سوم : لایحه جامع خدمات رسانی به ایثارگران ……………………………… ۱۹۴
مبحث سوم: اقدامات دولت در رسیدگی به خانواده شهدا……………………….. ۲۰۱
گفتار اول : تاسیس بنیاد……………………………………………………………………….. ۲۰۱
گفتار دوم : کمک به جانبازان بر حج استحبابی ترجیح دارد………………………. ۲۰۷
گفتار سوم : جانبازان و حقوق شهروندی………………………………………………. ۲۱۵
مبحث چهارم : بنیاد شهید و اتخاذ تدابیر پیشگیری………………………. …….. ۲۲۰
گفتار اول : اهداف بنیاد شهید………………………………………………………………… ۲۲۱
گفتار دوم : حمایت خاص در جهت پیشگیری از آسیب پذیری…………………… ۲۲۵
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. ۲۳۵
منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………….. ۲۴۱
« منابع وماًخذ »
الف) منابع فارسی.
*کتاب ها :
۱- آذرخش ، حسنعلی ؛ «آفت زدگی» ، تهران : انتشارات عطایی ، ۱۳۳۴٫
۲- آرون ، ریمون ؛ «سیر مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی» ، ترجمه باقر پرهام ، تهران : انتشارات آموزشی انقلاب اسلامی.
۳-آقا بخشی ، «اعتیاد و آسیب شناسی خانواده» ، تهران : انتشارات دانش آفرین ، ۱۳۷۹٫
۴- اگ برن و نیم کوف ؛ «زمینه جامعه شناسی اقتباس» ، ترجمه امیرحسین آریان پور، تهران : انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۷٫
۵- دانش ، تاج زمان ؛ «مجرم کیست ، جرم شناسی چیست» ، نشر مؤسسه کیهان ، ۱۳۷۲ .
۶- دانش ، تاج زمان ،«اطفال و جوانان بزهکار» ، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا ، ۱۳۷۴ .
۷- رابرتسون ، یان ؛ «درآمدی بر جامعه» ، ترجمه حسین بهراون ، انتشارات آستان قدس ، ۱۳۷۲٫
۸- رفیع پور ، «آشفتگی اجتماعی» ،تهران : انتشارات سروش ، ۱۳۷۸٫