چکیده
سطح زیر کشت پنبه در کشور در سالهای اخیر به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است. با توجه به این کاهش سطح زیر کشت پنبه بعنوان کشت اول در استان گلستان جهت جبران آن و استفاده بهینه از نیروی کارگری و کارخانجات مرتبط با آن، توجه به کشت دوم پنبه در استفاده بهینه از زمین پس از برخی از محصولات زراعی از قبیل کلزا ضروری به نظر میرسد. این آزمایش به منظور بررسی اثر مدیریت بقایای کاه و کلش کلزا، عملیات خاک ورزی و مصرف کود نیتروژن مازاد بر نیاز کودی، در کشت دوم پنبه پس از کلزا، در سال ۱۳۸۴ در ایستگاه تحقیقات پنبۀ هاشم آباد گرگان انجام پذیرفت. آزمایش بصورت بلوکهای خرد شده نواری (strip split plot) با چهار تکرار شامل عوامل خاک ورزی دیسک و شخم بعلاوه دیسک و سه نوع مدیریت بقایای کاه و کلش کلزا شامل باقی گذاردن بقایا، خرد کردن بقایا با دستگاه چاپر و جمع آوری و خارج کردن بقایا از مزرعه که به ترتیب بصورت افقی و عمودی تصادفی در هر بلوک قرار گرفتند. سپس هر یک از کرتهای حاصل به دو قسمت مساوی تقسیم شده و مصرف کود نیتروژن به مقدار توصیه کودی و ۲۰ کیلو گرم در هکتار مازاد براین مقدار بعنوان کرتهای فرعی در آن اعمال گردید. نتایج نشان داد که افزایش کود نیتروژن در ابتدای فصل رشد، در بهبود استقرار گیاهچه های پنبه موثر بوده است و باقی گذاردن بقایا سبب افزایش تعداد شاخه های رویا شده ولی بر شاخه های زایا تاثیر معنی داری نداشته است. همچنین وجود بقایا سبب بهم زدن تعادل نیتروژن خاک شده بطوریکه افزودن نیتروژن اضافه به خاک اجتناب ناپذیر است و اثر کود نیتروژنه حتی تا چین اول محسوس بود. اثر کود مازاد در هر دو عملیات خاک ورزی دیسک و شخم و دیسک نسبت به شاهد (مقدار توصیه شده) بر عملکرد چین اول معنی دار بود. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که بهترین ترکیب تیماری موثر بر عملکرد پنبه در کشت دوم پس از کلزا شامل جمع آوری بقایا، اعمال دیسک و استفاده از کود نیتروژن مازاد می باشد ولی بررسی بیشتر در مدیریت بقایا و کود نیتروژن مصرفی می تواند در راستای عدم حذف بقایای کلزا در تحقیقات آتی مدنظر قرار گیرد.
فهرست مطالب
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… ۱
فصل اول
کلیات……………………………………………………………………………………… ۷
۱-۱- کلزا……………………………………………………………………………….. ۷
۱-۲- پنبه……………………………………………………………………………….. ۹
۱-۳- آللوپاتی…………………………………………………………………………………………………………. ۱۱
۱-۴- سیستمهای کشت………………………………………………………………….. ۱۵
فصل دوم
بررسی منابع…………………………………………………………………………………………………………….. ۱۹
۲-۱- کشت دوم پنبه پس از کلزا………………………………………………………………………………… ۱۹
۲-۲ – مراحل نمو پنبه…………………………………………………………………………………………………۲۳
۲-۳- مدیریت بقایای گیاهی در کشت دوم پنبه…………………………………………………………….. ۲۴
۲-۳-۱- نقش بقایای گیاهی بر مواد آلی خاک………………………………………………………………. ۲۹
۲-۳-۲- اثر شخم بر بقایا در کشت دوم پنبه………………………………………………………………… ۳۱
۲-۳-۳- اثر آللوپاتیک بقایای گیاهی بر کشت دوم پنبه پس از کلزا…………………………………. ۳۲
۲-۴- نیتروژن در پنبه…………………………………………………………………….. ۳۲
۲-۴-۱- نقش نیتروژن درگیاه………………………………………………………………………………………… ۳۲
۲-۴-۲- تاثیر بیش بود و کمبود نیتروژن در پنبه……………………………………………………………….. ۳۴
۲-۴-۳- نقش آب در کارائی نیتروژن در پنبه…………………………………………………………………… ۳۶
۲-۴-۴- مصرف کود نیتروژن در پنبه……………………………………………………………………………… ۳۶
فصل سوم
مواد و روشها……………………………………………………………………………………………………………… ۴۰
۳-۱- محل و موقعیت اجرای طرح………………………………………………………………………………… ۴۰
۳-۲- نحوه اجرای طرح……………………………………………………………………. ۴۰
۳-۳- مراحل اجرا………………………………………………………………………………………………………… ۴۱
۳-۴- رقم پنبه مورد کشت…………………………………………………………………۴۳
۳-۵- صفات مورد بررسی………………………………………………………………… ۴۳
۳-۶- تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………. ۴۴
فصل چهارم
نتایج…………………………………………………………………………………………………………………………. ۵۰
۴-۱- تاثیر بقایای کلزا،عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر استقرار پنبه……………………………۵۰
۴-۲- تاثیر بقایای کلزا، عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر رشد رویشی پنبه…………………..۵۳٫
۴-۳- تاثیر بقایای کلزا،عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر رشد زایشی پنبه………..۵۹
۴-۴- تاثیر بقایای کلزا، عملیات خاک ورزی و کود نیتروژنه بر چینهای برداشت ………۶۷
و وزن تک غوزه و عملکرد کل
بحث……………………………………………………………………………………………………………………………۷۶
نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………………۸۵
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………….. ۸۶
منابع مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….. ۸۷
فهرست جداول
عنوان صفحه
۳-۱- آمار ۲۰ ساله ایستگاه هوا شناسی هاشم آباد گرگان در ماههای مورد کشت ……………….. ۴۵
از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۳
۳-۲- آمار ایستگاه هواشناسی هاشم آباد گرگان در ماههای مورد کشت در …………………….. ۴۶
سال آزمایش (۱۳۸۴)
۳-۳- علامات اختصاری بکار گرفته شده در طرح………………………………………………………….۴۷
۳-۴- نقشه طرح آزمایشی در مزرعه…………………………………………………………………………… ۴۸
۳-۵- نتایج آزمون خاک قطعه آزمایشی…………………………………………………………………………۴۸
۴-۱- میانگین مربعات حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در بررسی اثر…………. ۷۴
بقایای گیاهی کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه
۴-۲- مقایسه میانگین اثرات اصلی صفات مورد بررسی در بررسی اثر بقایای گیاهی…………. ۷۵
کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه به روش دانکن
۴-۳- مقایسه میانگین اثرات متقابل صفات مورد بررسی در بررسی اثر بقایای گیاهی………… ۷۶
کلزا، خاک ورزی و مقدار کود نیتروژن در کشت دوم پنبه به روش دانکن
فهرست اشکال
عنوان صفحه
۴-۱- تاثیر عملیات خاک ورزی بر در صد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………. ۵۱
۴-۲- تاثیر بقایای گیاهی بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………. ۵۱
۴-۳- تاثیر کود نیتروژن بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………… ۵۱
۴-۴- اثر بقایای گیاهی و عملیلات خاک ورزی بر درصد استقرار…………………………………. ۵۱
۴-۵- اثر کود نیتروژن و عملیلات خاک ورزی بر درصد استقرار………………………………….. ۵۲
۴-۶- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر درصد استقرار پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………….. ۵۲
۴-۷- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………….۵۶
۴-۸- تاثیر بقایای گیاهی بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………………………۵۶
۴-۹- تاثیر کود نیتروژن بر روند ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………………. ۵۶
۴-۱۰- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………….. ۵۶
۴-۱۱- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………. ۵۷
۴-۱۲- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر ارتفاع پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………… ۵۷
۴-۱۳- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه رویا………………………………………… ۵۷
۴-۱۴- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه رویا…………………………………………. ۵۷
۴-۱۵- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد شاخه رویا پنبه در کشت دوم پس از کلزا………… ۵۸
۴-۱۶- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه زایا………………………………………… ۵۸
۴-۱۷- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد شاخه زایا………………………………………….. ۵۸
۴-۱۸- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد شاخه زایا پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………. ۵۸
۴-۱۹- تاثیر عملیات خاک ورزی برروند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………. ۶۲
۴-۲۰- تاثیر بقایای گیاهی بر روند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………….. ۶۲
۴-۲۱- تاثیر کود نیتروژن بر روند غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………………… ۶۲
۴-۲۲- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر اوج غنچه دهی………………………………………….. ۶۲
۴-۲۳- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر اوج غنچه دهی…………………………………………… ۶۳
۴-۲۴- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر اوج غنچه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………….. ۶۳
۴-۲۵- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………………….. ۶۳
۴-۲۶- تاثیر بقایای گیاهی بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………….. ۶۳
۴-۲۷- تاثیر کود نیتروژن بر روند گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………………………… ۶۴
۴-۲۸- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر اوج گلدهی……………………………………………….. ۶۴
۴-۲۹- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر اوج گلدهی………………………………………………… ۶۴
۴-۳۰- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر اوج گلدهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………….. ۶۴
۴-۳۱- تاثیر عملیات خاک ورزی بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا…………………. ۶۵
۴-۳۲- تاثیر بقایای گیاهی بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………۶۵
۴-۳۳- تاثیرکود نیتروژن بر روند غوزه دهی پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………………………..۶۵
۴-۳۴- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر تعداد غوزه……………………………………………….. ۶۵
۴-۳۵- کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر تعداد غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا………….. ۶۶
۴-۳۶- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر تعداد غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا………………….۶۶
۴-۳۷- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر وزن تک غوزه…………………………………………… ۷۰
۴-۳۸- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر وزن تک غوزه……………………………………………. ۷۰
۴-۳۹- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر وزن تک غوزه پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………. ۷۰
۴-۴۰- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین اول………………………………………. ۷۰
۴-۴۱- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین اول……………………………………….. ۷۱
۴-۴۲- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد چین اول پنبه در کشت دوم پس از کلزا……….. ۷۱
۴-۴۳- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین دوم………………………………………. ۷۱
۴-۴۴- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد چین دوم……………………………………….. ۷۱
۴-۴۵- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد چین دوم………………………………………………….. ۷۲
۴-۴۶- اثر بقایای گیاهی و عملیات خاک ورزی بر عملکرد کل………………………………………………. ۷۲
۴-۴۷- اثر کود نیتروژن و عملیات خاک ورزی بر عملکرد کل………………………………………………… ۷۲
۴-۴۸- اثر بقایای گیاهی و کود نیتروژن بر عملکرد کل پنبه در کشت دوم پس از کلزا……………….. ۷۲
منابع مورد استفاده
- آقاجانی، س.، و م. برارپور. ۱۳۷۹٫ اثرآلیلوپاتی پسمان های آفتاب گردان بر رویش و روش کشت پنبه. گزارش نهائی طرح تحقیقاتی. دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه مازندران. ۲۵ ص.
- آقایی، م. ج. ۱۳۷۹٫ بررسی و تعیین بهترین تاریخ کاشت ارقام انتخابی پنبه. گزارش نهائی طرح تحقیقاتی. مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان.۲۰ص.
- آمارنامه کشاورزی. سال زراعی ۷۷-۷۶٫ نشریه شماره :۰۱/۷۸٫ مورخه:اردیبهشت ۷۸٫ وزارت جهاد کشاورزی.
- آمارنامه هواشناسی. از سال ۱۳۶۳تا۱۳۸۴٫ اداره کل هواشناسی استان گلستان. ایستگاه هواشناسی هاشم آباد گرگان.
- آئینه بند، ا و م. راشد محصل. بررسی روند پویائی ازت کل خاک در تناوب گیاهان زراعی.دانشگاه شهید چمران اهواز وفردوسی مشهد. ۵ ص
- اردلان، م.، و غ. ثواقبی فیروزآبادی. ۱۳۸۱٫ مدیریت حاصلخیزی خاک برای کشاورزی پایدار(ترجمه). انتشارات دانشگاه تهران.۳۲۰ص
- اکرم قادری، ف.، ا. زینعلی و س. فرزانه.۱۳۸۰٫ اثر آلیلوپاتیک درمنه بر ظهور و رشد گیاهچه گندم، کلزا، خردل وحشی و یولاف وحشی. مجله علوم کشاورزی ومنابع طبیعی سال هشتم.۱۲۰ص.
نظرات شما عزیزان:
